-
Cũng Đành
Tập Truyện VH Miền Nam Trước 75
Dương Nghiễm Mậu
VĂN NGHỆ xuất bản 1963CHAPTERS 6 VIEWS 7023
Tôi trốn đơn vị chạy về nằm ở Cố Thổ vào cuối mùa thu cùng với những cơn sốt rét cách nhật. Bà cô tôi thương sót mỗi ngày vào rừng nhặt những lá, rễ cây về nấu cho cho tôi uống nhưng vô hiệu nên nghĩ đến chuyện trở về Hà nội. Ngày tôi rời Cố Thổ về Sơn Tây cô tôi gói cho một gói cơm trộn tám phần sắn khô như củi, nhạt nhẽo. Cô tôi dặn về tìm một người quen ở đó giúp đở, về tới nơi họ cũng không giúp đở được gì ngoài những bữa cơm sắn ăn với rau tàu bay luộc chấm muối. Những cơn sốt lại hành hạ. Người ta không thể xin được giấy cho tôi. Nghe lời mách của người hàng xóm muốn cho khỏi rét nên nuốt những con run đất. Họ bảo có thể trị sốt rét được. Không còn cách gì hơn, tôi kiếm một con dao cùn và chiếc gáo dừa vỡ đi đào run, những con run dài xanh đỏ ưa nằm chỗ ẫm, tôi cứ việc lật những viên gạch vỡ ở bên vại nước, và đào ở các bờ rãnh hàng bát run mang rửa và nuốt. Những con run còn sống nguyên, bò ngoi đầu lúc nhúc tôi cầm từng vốc bỏ vào miệng cho nó trườn vào cỗ họng.
-
Đối Thoại
Phi Hư Cấu Tùy Bút / Biên Khảo
Võ Phiến
VĂN NGHỆ xuất bản 1993CHAPTERS 7 VIEWS 1021
Trong khi các bài đối thoại đang đăng trên các báo thì tác giả nhận được những đáp ứng thân hữu của nhiều bạn bè. Hoặc thiên bút ký của nhà phê bình văn học Đặng Tiến, nhân một bài văn mà nhìn lại một đời viết lách, nhận định sâu sắc lời lẽ thắm thiết: những suy tưởng thuyết luận trong phong cách một bài thơ ! Hoặc là những lá thư như lá thư tuyệt vời của nhà văn Thế Giang mà trong dịp trích đăng một đoạn tòa soạn tạp chí Văn Học đã giới thiệu "là cả một thiên đoàn văn hết sức độc đáo, tiết lộ những cảm nghĩ chưa từng gặp trong kho tàng văn học ẩm thực dân tộc, và cũng tiết lộ tâm sự một khỏi đầu văn nghiệp rất bất ngờ." Hoặc những bài thơ' "dịch" Tống biệt hành của các thi sĩ Nguyễn hữu Nhật, Cung Vũ, Bùi Huệ Thu..., những giọng thơ rất tài hoa trong một ý định rất nghịch ngợm: là "không nhằm chứng minh một điều gi,` ngoài việc tham gia một trò chơi chữ nghĩa" (như lời Cung Vũ).
-
Gia Tài Người Mẹ
Truyện Dài VH Miền Nam Trước 75
Dương Nghiễm Mậu
VĂN NGHỆ xuất bản 1963CHAPTERS 19 VIEWS 26903
Bóng tối đã bắt đầu ùa vào cửa sổ, khung cửa mờ nhạt lẫn vào phía trong, đồ vật nhòa đi như sắp biến dạng. Tôi không hiểu vì sao giờ này mà chưa có đứa nào nó lên phòng, phải rồi, thằng Nhược nó đã nói từ hôm nào là nó đi dự đám cưới một người bạn. Còn cái Nhẫn, hôm nay nó lại đi học về muộn thôi. Nhưng tôi thấy vui là được yên tĩnh một lúc. Dù bóng tối có đen đặc thêm nữa tôi cũng vẫn có thể biết chắc mọi đồ vật ở chỗ nào trong căn nhà này, căn nhà yêu dấu tôi đã sống được bao nhiêu năm êm ấm với hạnh phúc, cũng như buồn khổ và xa cách. Nhưng dù sao những ngày cuối đời mình tôi lại còn được sống ở đây, và chết ở đây. Đó chẳng phải là một hạnh phúc lớn hay sao. Chính căn phòng này. Chiếc giường vẫn còn kê ở góc, chiếc bàn con nơi cửa sổ ngó ra khoảng sân có hàng rào dâm bụt, hàng cây dạ lan hương vẫn nằm sát tường tỏa mùi hương thơm mát. Chiếc ghế dựa bằng mây lớn ở mé bên kia có chiếc băng nhỏ để sát tường nơi tôi vẫn ngồi. Tất cả đã được sắp xếp trở lại như hồi tôi sống với mối tình đầu đắm đuối. Đã hơn ba mươi năm trời nay...
-
Hóa Thân
Thơ VH Miền Nam Trước 75
Viên Linh
VĂN NGHỆ xuất bản 1964VIEWS 1091
Tìm tôi thấy óc tôi khô
Đây trăm tội nặng ngồi đo lượng trời
Quên tôi, thấy óc còn tươi
Tưởng nghìn nhân diện nghĩ người ở xa
Hồn hoang vu xác thân già
Nghe muôn mãnh thú đời ta về rừng
Nhớ tối, tiền kiếp rưng rưng
Dài tay địa phủ ôm lưng kẻ nào. -
Hồi Ký Viết Trên "Gác Bút"
Phi Hư Cấu Hồi Ký / Tiểu Sử
Nguyễn Thụy Long
VĂN NGHỆ xuất bản 1999CHAPTERS 7 VIEWS 22731
Tôi muốn yên hưởng tuổi già. Tôi viết hồi ký. Nghề cầm bút tưởng là gác bút được, nay lại ngồi viết trên gác bút.
Những ngày tháng cuối năm trời trở lạnh, tin khí tượng cho biết có cơn bão thổi qua Việt Nam. Tin thủy văn báo nước dâng trên sông Tiền, sông Hậu ở đồng bằng sông Cửu Long. Đồng bào tôi phải làm nhà cao cẳng chống lũ lụt. Mọi năm lũ lụt làm ngập úng bao nhiêu là lúa gạo, cuốn trôi nhà cửa, người và gia súc. Dân tôi gom góp cứu trợ, lá rách đùm lá nát. Vậy mà có những kẻ nỡ ăn cắp cả đồ cứu trợ của kẻ sắp chết đuối để làm giàu cho mình. Điếu đó không phải tôi nói mà báo đài nói.
Tôi nhâm nhi uống cà phê, vân vê những sợi râu bạc suy nghĩ chuyện đời. Bạn già lối xóm hỏi tại sao tôi lại cười khan. Tôi không trả lời.
Ông bạn già nói vu vơ, như uống rượu đế mà chẳng có đồ đưa cay. -
Tôi Tập Viết Tiếng Vệt
Phi Hư Cấu
Nguyễn Hiến Lê
VĂN NGHỆ xuất bản 1988CHAPTERS 11 VIEWS 144
Việt ngữ đương ở trong giai đoạn phát triển mạnh. Chỉ trong năm sáu năm nữa, khi nó được dùng làm chuyển ngữ ở khắp các ban Đại học và các trường Cao đẳng khi chính quyền và nhân dân thấy cần phải phổ biến gấp những kiến thức về mọi ngành để nâng cao trình độ văn hóa của mọi người, phát triển khả năng của mọi người thì lúc đó nó sẽ là một dụng cụ cần thiết vào bậc nhất trong công việc kiến thiết và canh tân quốc gia.
Ta phải nhận rằng dụng cụ đó chưa được thích hợp với nhiều việc văn hóa mà chúng ta đương làm và sắp phải làm, cho nên trong sáu bảy năm nay nhiều người vẫn do dự, không muốn dùng nó làm chuyển ngữ ở bậc Đại học. Nhưng họ nghĩ vậy là sai. Bất cứ dụng cụ nào, có giá trị hay không là do con người; nó chưa thích hợp thì phải cải thiện nó, tìm cách khéo sử dụng nó, chứ không lẽ ngồi yên, chờ cho nó tự hóa ra hoàn hảo rồi mới đem ra dùng. Chờ kiểu đó là chờ chết. Và buồn thay, trong hạng người có nhiệm vụ đào tạo thanh niên lại có biết bao nhiêu kẻ chỉ chờ chết!